XIII.---De libris Novi Testamenti.
De Evangelio. Ejus inspiratio.---Evangelistae divino Spiritu ubertatem dictorum rerumque omnium ministrante, sine ullo molimine Evangelium scripserunt. S. Ambrosius, XV, 1534. Non potestate propria sunt locuti, neque omnes eadem omnia, sed sancti Spiritus gratia illis ea tribuit quae loquerentur, etc.; id., XIV, 787, 788. In Evangelistis loquitur Spiritus sanctus; id., XIV, 787, 711. Spiritu sancti pleni scripserunt Evangelia, S. Hieronym; ibid., XXVI, 221. Pergunt Evangelistae quocumque eos flatus sancti Spiritus perduxerit. S. Evangelii [Col. 0097] doctrina divinitus inspirata est. S. Maxim. Taurin. LVI, 750., ibid. Quatuor Evangelistae, sancti Spiritus igne afflati, scripserunt. Rupertus. CLXIX, 920.
Ejus auctoritas, excellentia etc.---Evangelii auctoritas. Tertull., II, 363. Mutuam sibi praestant plenitudinem Evangelia. S. Hilarius X, 376. In Evangelio omnem veritatem contineri. S. Ambros. XV, 1466. Philosophiae imperfectionem excludit., id., XIV, 469. Non solum fidei doctrina, sed etiam morum est magisterium., id., XV, 1493. In Evangelio perfectio bonitatis, in lege aequitatis eruditio., ibid., 1817. Umbra in lege, imago in Evangelio, veritas in coelestibus., id., XIV, 1031. Lex, per occulta mysteria nuntiat Christum, non autem facie ad faciem monstrat sicut Evangelium, id. XV, 1300. Lex quasi figura sit nobis, Evangelium quasi lumen et signaculum veritatis, id., XIV, 1116. Evangelium via lucernae in umbra lucet, id est, in saeculo., ibid., 817. Evangelium indulgentiam habet, qua peccata donantur, id., XVI, 1255. In lege servitus, in Evangelio libertas., ibid., 1089. In lege sacrificium, in Evangelio misericordia est, ibid., 483. Quantum distat servus a domino, tantum distat Evangelium a lege., id. XVII, 52. Disciplina Christianorum est Evangelium., ibid., 867. Paulus dicit gloriam suam in eo., ibid., 230, 231. Legi praefertur. S. Hieronym. XXIII, 251. Et praeferendum, quare? ibid., 525. Evangelii perfectio, id., XXIV, 566, 753. Omnia recapitulantur in Evangelio, id., XXVI, 36. Evangelistarum auctoritas. S. August. XLII, 213. Quod Evangelistae scripserunt, a Christo scriptum censeri debet., id., XXXIV, 1070. Evangelium latine bonus nuntius vel bona annuntiatio., id., XXXVIII, 266, 740, XLII, 210, 214. Evangeliorum auctoritas., id., XXXIV, 1041. Evangelio non credebat Augustinus nisi propter auctoritatem Ecclesiae., id., XLII. 176. Evangelium sic audire oportet, quasi praesentem Dominum., id., XXXV, 1632. Evangelium os Christi, id., XXXVIII, 784. Evangelium virga virtutis Christi., id., XLI, 551. Vinum quod servatum est in nuptiis., id., XXXV, 1459. Evangelium est magister grandioribus, lex parvulis et paedagogus, id., XL, 37. Evangelio docemur quid amare debeamus, quid contemnere, quid agere, quid vitare, quid sperare, id, XXXVIII. 1357. Quatuor Evangelia quasi quatuor quadrigae sunt novi Testamenti cui praesidet Christus. Cassiodor. LXX, 1093. Quatuor Paradisi flumina, quatuor sunt Evangelia ad praedicationem cunctis gentibus missa. S. Isidor., LXXXIII, 216. Christian., CVI., 1265. Omnibus divinae Scripturae paginis Evangelium excellit. Walafrid. Strab. CXIV, 355. Evangelia omnibus divinarum Scripturarum paginis sua auctoritate praecellunt. Angelomus CXV, 108. Evangelii majestas legem et prophetas, litterasque apostolicas praecellit. Rupertus abbas, CLXX, 26, 27.
De Evangeliorum concordia.---Non dissonant Evangelia, S. Hieronym., XXVI, 38. Matthaeus et Lucas quomodo conciliantur., ibid., 121. Idem et Joannes non discrepant inter se, ibid., 209 Evangelistae, salva narrationis veritate variant, S. August., XXXVIII, 1117, 1130, 1153. Scripta eorum inter se non sunt contraria, id., XLII, 515. In texenda Christi generatione, ab invicem non dissentiunt, ibid., 217. Evangelistarum consensus de partitione vestimentorum Christi, id, XXXV, 1947. Evangeliorum dissonantia nulla esse secure creditur, donec intelligatur, id., XXXVIII, 336. De consensu Evangelistarum libri quatuor, id., XXXIV, 1042 et seq. De concordia Evangelistarum Matthaei et Lucae in generationibus Domini, id., XXXVIII, 332. Generationes Domini varie ab Evangelistis sine mendacio numeratae, ibid., 350. Quare per Joseph numerantur, non per Mariam, ibid. Cur Matthaeus descendens numerat, Lucas vero ascendens, ibid., 351. Evangelistarum in historia resurrectionis varietas sine discordia, ibid., 1130. Evangelistarum sine falsitate varietas, ibid., 1153. De consensu Evangelistarum in miraculo de quinque panibus, Eugyppius abbas, LXII, 821. De Virga, ibid., 823 De Alabastro unguenti, ibid., 826. In hora Dominicae passionis, ibid., De duobus latronibus, ibid., 831, etc., etc. De consensu Evangelistarum, Taio Caesaraugust., LXXIX, 790. Evangelia non sibi dissonare, Freculf., CVI, 1154. De concordia Evangelistarum libri quatuor, Zacharias Chrysopol., CLXXXVI, 11 et seq.
De numero, canone Evangeliorum.---Evangelium plurimi voluerunt scribere, sed quatuor tantummodo recepti sunt, S. Ambros., XV, 1538. Evangelia multa composuit dives haeresis: pauper fides hoc solum Evangelium tenuit quod habuit, ibid., 1770. Haereses cum multa Evangelia habeant unum non habent, ibid., 1534. Pseudo Evangelia, ibid., 1533. Evangelia quatuor quae Sancta et Catholica suscipit Ecclesia, Sedulius, XIX, 792. S. Innocent. I, XX, 502. Evangelia quatuor e multis electa, et tradita Ecclesiis, [Col. 0098] S. Hieronym., XXVI, 221. Evangelia plures scripserunt, ibid., 15. Haec diversarum haereseon fuere principia, ibid. Falsa edita a quibusdam, ibid. Evangelium Nazaraeorum et Ebion, ibid., 78. Evangelium secundum Aegyptios, ibid., 221. Secundum apostolos, Thomam, Matthiam, ibid. Evangelia multa a multis fuisse conscripta, ibid. Evangelistae quatuor, quia sunt quatuor partes orbis terrae, S. August., XXXV, 1045, XXXVII, 1359. Evangelia quatuor, drachmae quatuor, quibus ab exactione hujus saeculi liberamur, ibid., 1783. De quatuor libri Evangeliorum, id., XXXIV, 41. S. Leo Magn., LVI, 429, 505, 721, 871. Vigil. Taps., LXII, 537. Quatuor Paradisi flumina quatuor sunt Evangelia ad praedicationem cunctis gentibus missa, S. Isidor. Hispal., LXXXIII, 216. Haec quatuor Evangelia propter quatuor climata mundi, a Deo ordinata sunt et ante multa saecula ostensa a prophetis, Christianus, CVI, 1264. Primum Matthaei Evangelium, quoniam tempore Caii factum est, ibid., 1265. Secundum Marci, quod Claudii tempore in Roma, graeco sermone scriptum fuit, ibid. Tertium Lucae in Achaia, graeco eloquio, ibid. Quartum Joannis in Asia, in civitate Epheso graeco eloquio tempore Nervae imperatoris, ibid. Quatuor Evangelia sunt, Raban. Maur., CVII, 365, CXI, 105. Isidor. Mercat., CXXX, 338. De canonibus Evangeliorum, Odo Cam., CLX, 1118. Hugo de S. Victore, CLXXVI, 784.
De auctoribus Evangeliorum.---Lucas et Marcus ex Apostolis Evangelii historiam scripserunt, Tertull. II., 363. Evangelicum Instrumentum apostolos habet auctores, Joannem et Matthaeum, aut apostolicos, Lucam et Marcum, ibid. Marcus, Petri interpres, scripsit Evangelium, quod Petro affirmatur, ibid., 367. Matthaeus, fidelissimus Evangelii commentator, ut comes Domini, ibid., 789. Quae Joanni fuerit Evangelii scribendi causa, S. Hilarius, X, 190. Lucas historico stylo Evangelium scripsit, et qua ratione, S. Ambros., XV, 1528, 1530. Lucas Evangelium scripsisse perhibetur, id., XVII, 441.---Matthaeus et Joannes quorum alter Hebraeo, alter Graeco sermone Evangelia texuerunt, S. Hieron., XXIV, 98. Evangelistae quatuor, S. Hieronym, XXVI, 18. Cur tribuuntur illis species animalium, ibid. Lucas Evangelium scripsit in Achaiae et Boeotiae partibus, ibid. Compendiose narravit Lucas quae videbantur digna Evangelio Christi, id., XXVI, 328. Evangelium scripsit Marcus juxta fidem magis gestorum, quam ordinem, id., XXVI, 18. Matthaeus edidit Evangelium Hebraeo sermone, quare? ibid., Joannis Evangelium scriptum contra Cerinthi et Ebionitarum dogma, id., XXIII, 623. Rogatus ab Ecclesiae episcopis, ibid. Ab Asiae episcopis Joannes coactus Evangelium scribere, id., XXVI, 19. Evangelistae quo ordine scripserunt, S. August, XXXIV, 1043. Evangelistae quatuor, quia sunt quatuor partes orbis terrae, ibid., et XXXVII, 1359. Evangelistae quatuor in quatuor animalibus Apocalypseos intelliguntur, id., XXXV, 1666. Evangelistae dicti sunt coeli, id., XXXIV, 870, 873, XXXVI, 154. Angeli pedes Domini, id., XXXVII. 1167. Sagittae, id., XXXVI, 150. In angelis adscendentibus et descendentibus significati, id., XLII, 268. Ordo Evangelistarum, et scribendi ratio, id., XXXIV, 1043. Matthaeus cum Marco ad regiam, Lucas ad sacerdotalem Christi personam intentionem retulit, ibid., 1044. Joannes ipsius divinitatem exprimendam curavit, ibid., 1045. Joannis scopus in scribendo Evangelio, ibid., 1375, 1377. Sublimius quam alii de divinitate Domini locutus est, id., XXXV, 1662. Matthaeus dicitur Hebraeo scripsisse eloquio, id., XXXIV, 1044, 1139. Caeteri Graeco, ibid. Evangeliorum cur quatuor scriptores, id, XXXV, 2392. Cur in his primus Matthaeus, secundus Lucas, tertius Marcus, quartus Joannes, ibid. Matthaeus Novi Testamenti primus scriptor, id, XL, 858. Quatuor paradisi fluminibus Evangelistae assimilantur, Ecclesiam purissimis doctrinis irrigantes, S. Maxim. Taurin., LVII, 561. Evangelistae sub quatuor animalium specie designati, S. Greg. Magn., LXXVI, 625, 893. Taio Caesar august., LXXX, 788. Alcuin., CI, 1129, Matthaeus figuram hominis in se habet cur, ibid., 1133. Marcus leonis gerit figuram, cur, ibid., Lucas vituli speciem gestat, quare, ibid. Joannes habet similitudinem aquilae, cur, ibid. Evangelium scripsit suum Matthaeus, tempore Caii, Christian., CVI, 1265. Marcus Claudii tempore in Roma, graeco sermone, ibid. Lucas Evangelium scripsit suum, in Achaia. graeco eloquio, ibid. Joannes suum, in Asia in civitate Epheso, graeco eloquio, tempore Nervae imperatoris, ibid.---Compulsus ab episcopis Asiae scripsit suum Evangelium Joannes, Walafrid. Strab., CXIV, 355, Lucas ubi et qua lingua Evangelium scripsit, ibid., 894. Matthaeus scripsit Judaeis fidelibus, ibid., 895. Marcus poenitentibus, ibid. Joannes perfectis, ibid. Lucas Graecis fidelibus, ibid. Per Geon significatur Matthaeus, per Tigrim Marcus, per Euphratem Lucas, per Phison Joannes, Christian, CVI 1265. [Col. 0099] Quatuor Evangelistae per quae figurati, Raban, Maur., CXI, 109, 119, Walafrid. Strab. CXIII, 64. S. Petrus Damian., CXLIV, 780. Rupert., CLXIX, 928.
De actibus Apostolorum.---Lucas Evangelium et actus apostolorum scripsisse perhibetur, S. Ambros., XVII, 441. Actus apostolorum liber unus. Sedulius, XIX, 792. Recipiuntur in canone actus apostolorum, S. Innocent. I, XX. 502. Actus apostolorum nudam videntur sonare historiam, et Ecclesiae infantiam tenere, S. Hieronym., XXII, 548. Omnia hujus libri verba sunt animae languentis medicina, ibid.
Actus Apostolorum quidam Manichaei repudiant, S. August., XXXIII, 1033, XLII, 69, 368, 505. Et huic libro nolunt credere, id., XXXIV, 1262. Actuum Apostolorum lectio celebris in Ecclesia, id., XLIV, 962, not. 2. Actuum Apostolorum liber omni anno in Ecclesia recitatus, id., XXXV, 1433. Actuum Apostolorum liber legi solitus a Dominico Paschae, id., XXXVIII, 1426. De actibus Apostolorum, id., XXVIV, 41. S. Leo Magn., LVI, 428, 721, 871. Junilius LXVIII, 16. S. Isidor. Hispal., LXXXIII, 178. Actus Apostolorum quis composuit, id., 750. Alcuin. CI, 1130. Raban. Maur., CVII, 367; CXI, 110. Materia Actuum Apostolorum, id., CXI, 120. Quibus in novo correspondent Acta Apostolorum. Walafrid. Strab., CXIII, 24. Isidorus Mercat., CXXX, 338. Ivo Carnot., CLXI, 277. Hugo de S. Victore, CLXXV, 15.
De Epistolis XIV. B. Pauli.---Paulus Graeco sermone scripsit Epistolas. Tertull., I, 1186. Cerdon Apostoli Epistolas neque omnes neque totas recipit. id., II, 70. Epistolae Pauli a Marcione mutilatae, ibid., 470. Epistolae ad Galatas scopus, ibid. De ecclesiastico statu agitur in Epistolis ad Titum et ad Timotheum, ibid., 524. Summa Epistolae ad Galatas. Victorin., VIII, 1145. Summa Epistolae ad Ephesios, ibid., 1235.---Pauli Epistolarum varius ordo. S. Ambros., XVII, 497. Paulus quatuor modis scribit Romanis, ibid., XVII, 46. Quibus de causis scripserit ad Corinthios, ibid., 183. Ante hanc Epistolam aliam iisdem scripserat, ibid., 210. Cur ad Colossens. scripserit. ibid., 421. et Thessalon., ibid., 441., et ad Timoth., ibid., 461. Ad Philem., ibid., 503.---Epistolae Pauli numero XIV. Sedulius, XIX, 792.---S. Innocent. I, XX, 502.---S. Hieronym., XXIII, 617. Epistola beati Pauli apostoli ad Romanos, quibus et cur scripta. S. Hieronym., XXVI, 395. Nihil habet quod sit contrarium Epistolae ad Galatas, ibid. Epistola ad Galatas manu Pauli subscripta, ab alio exarata, ibid., 434. Eadem est materia ad Galatas et ad Romanos, ibid., 309. Quoddam discrimen notatur inter utramque, ibid. Epistola ad Ephesios inter omnes obscura, ibid., 505. Utraque Epistola Pauli ad Timotheum, ad Hebraeos et ad Titum a nonnullis haereticis rejiciuntur, ibid., 555. Epistola ad Titum unde scripta. ibid. Nonnulli Epistolam ad Philemonem repudiant, ibid., 599. Refelluntur, ibid. Epistola ad Hebraeos a plerisque extra numerum ponitur, id., XXII, 548. Epistola ad Hebraeos cujus creditur, id., XXIII, 617. Non habebatur apud Romanos, ibid., 669. Epistola ad Hebraeos non recepta a Latinis, id., XXIV, 94. Cur ei contradicitur et dubia est, ibid., 99. Inter canonicas Scripturas non recipitur, ibid., 121. Non recepta ab omnibus, id., XXVI, 475. Inter ecclesiasticas recipitur, ibid., 578.---Epistolam ad Hebraeos quidam negabant esse apostoli Pauli S. August., XLI, 500. Epistola ad Hebraeos nonnullis incerta, sed ab Ecclesiis orientalibus inter canonicas habita, id., XLIV, 137. Epistola ad Hebraeos teste usi sunt illustres catholicae regulae defensores, id., XL, 235. Epistolae ad Romanos et ad Galatas invicem comparantur, id., XLIV, 733. De quatuordecim Epistolis Pauli apostoli, id., XXXIV, 41. S. Leo Magn., LVI, 429, 721, 871. Vigil. Taps., LXII, 537. S. Gregor. Magn., LXXVI, 778. S. Isidor. Hispal, LXXXIII, 176, 749, S. Hildef. Tolet., XCVI, 140. Epistolas Pauli quis scripsit: et quot sunt, vel ubi et ubi leguntur scriptae. Alcuin., CI, 1129. Raban. Maur., CVII, 365, 367, CXI, 105, 110, 119, 120. Epistola ad Romanos unde scripta, Walafrid. Strab., CXIV, 469. Ob quam causam. ibid. Haymo, CXVII, 364. Epistola I ad Corinthios ab Epheso scripta, Walafrid. Strab., CXIV. 519. Ob quam causam. ibid. Haymo. CXVII, 509. Epistola II ad Corinthios a Troade per Titum scripta, ibid., 551. Ob quam causam, ibid., Haymo, CXVII, 667. Epistola ad Galatas. Walafrid Strab., CXIV, 569. Haymo, CXVII, 669. Epistola ad Ephesios. Walafrid. Strab., CXVII, 699. Epistola ad Philip. Walafrid Strab. CXIV, 601. Epistola ad Coloss, ibid., 609. Epistola I ad Thessalon. Walafrid. Strab., CXIV, 615. Haymo, CXVII, 765. Epistola II ad Thessal. Walafrid. Strab., CXIV, 619. Haymo, CXVII, 777. Epistola I ad Timoth. [Col. 0100] Walafrid. Strab., CXIV, 623. Epistola II ad. Timoth., ibid., 633. Epistola ad Titum., ibid., 637 et Haymo, CXVII, 809. Epistola ad Philem., Walafrid. Strab., 641. Epistola ad Hebraeos, ibid., 643. Haymo, CXVII, 809, 819, 821. Pauli apostoli Epistolae XIV. Isidor. Mercat., CXXX, 338. Ivo Carnot., CLXI, 277. Hugo de S. Victore, CLXXV, 15; CLXXVI, 186.
Inter omnes epistolarum scriptores, Paulus in tribus et pluribus forte excellit. Petrus Lombard., CXCI, 1297. Sciendum quod XIV scripsit Epistolas Paulus, ibid., 1298. Ad quid significandum, ibid., Epistola ad Hebraeos an sit B. Pauli, ibid., 1299. An titulum Pauli habeat, ibid. Qua lingua scripta fuerit, ibid. De ordine Epistolarum B. Pauli, ibid., 1299. Generalis omnium Epistolarum materia, quaenam sit, ibid., 1302. Intentio, modus tractandi, ibid. et seq.
De Epistolis 7 canonicis.---Epistolae canonicae numero septem. Sedulius, XIX, 792. Recipiuntur in canone, Epistolae Joannis tres, Epistolae petri duae, Epistola Judae, Epistola Jacobi. S. Innocent I, XX, 502.---Epistola catholica B. Petri notatur. S. Hieronym, XXIV, 685. Secundam Epistolam B. Petri canonicam vocat Hieronymus, ibid., 636. Judae Epistola inter Scripturas canonicas S. August., XXXV, 1831. Petri duae, Joannis tres, Jacobi una, Judae una. S. Leo Magn., LVI, 429. 505, 721, 871. Vigil. Taps., LXII, 537. Junilius, LXVIII, 19. De Epistolis beati Petri. S. Isidor. Hispal., LXXXIII, 177. De Epistola beati Jacobi, ibid., 178. De Epistolis beati Joannis, ibid. De Epistola sancti Judae apostoli, ibid. Septem catholicae Epistolae, ibid., 746. Earum auctores, ibid. 749. In canone utriusque Testamenti continentur. S. Hildef. Tolet., XCVI, 140. Alcuin., CI, 1128. Quid habetur in Epistolis Petri, Alcuin., CI, 1131. Quid in Jacobi, ibid. Quid in Judae, ibid. De septem canonicis Epistolis Raban., Maur., CVII, 365, 367, CXI, 105, 110, 120. Walafrid. Strab., CXIII, 24. Isidor. Mercat., CXXX, 338. Ivo Carnot., CLXI, 277. Hugo de S. Victore, CLXXV, 15.
De Apocalypsi.---Apocalypsis Joannis ordinem temporum evolvit. Tertull., II, 830. Apocalypsis auctor idem est Joannes, qui Evangelium scripsit. S. Hilarius, X, 192. not., 191. Apocalypsim quidam e catalogo divinarum Scripturarum amputare voluerunt. S. Ambros., XVII, 964. Haec Scriptura non tantum ad futurum tempus, sed etiam ad praeteritum pertinet, ibid. Quis ejus auctor, ibid., 765. In septem visiones distincta est, ibid., 767. Apocalypsis Joannis apostoli liber unus. Sedulius, XIX, 792. S. Innocent. I, XX, 502. Apocalypsis multo post passionem Domini scripta est. S. Hieronym., XXII, 487. Difficilis est et obscura, ibid., 543. Non reseratur nisi a Christo, ibid. Apocalypsis tot habet sacramenta quot verba, ibid., 548. Apocalypsis infinita futurorum mysteria continet, id., XXIII, 247. Apocalypsim quinam interpretati sunt, ibid., 625.---Apocalypsis liber, quam obscurus. S. August., XLI, 683. Apocalypsim non accipiunt Alogi, id., XLII, 31. Apocalypsis an a Pelagio sit accepta dubitat Augustinus, id., XXXVIII, 1376. Apocalypsis Joannis. S. Leo Magn., LVI, 429, 505, 871. Vigil. Taps., LXII, 537. De Joannis Apocalypsi apud Orientales admodum dubitatur. Junilius, LXVIII, 18. De Apocalypsi. S. Isidor. Hispal., LXXXIII, 178, 160. S. Hildef. Tolet., XCVI, 140. Apocalypsim quis composuit, aut quo tempore, vel ubi. Alcuin., CI, 1130. Quid in Apocalypsi continetur, ibid., 1131. Raban. Maur., CVII, 365, 367; CXI, 105, 110, 120. Walafrid. Strab., CXIII, 24. Raban. Maur., CXXX, 338. Ivo Carnot., CLXI, 277. Hugo de S. Victore., CLXXV, 15; CLXXVI, 186. In Pathmos insula Apocalypsim propria manu scripsit. S. Martin. Legion., CCIX, 253. Apocalypsis aliis excellentior est prophetiis, ibid., 300.